Vanaf de eerste aardappelen aan het hof van Maria Louise van Hessen-Kassel tot op de dag van vandaag speelt eten en drinken een rol in de geschiedenis van kunst en cultuur in de Friese regio.
Bûter brea en griene tsiis en kip op vrijdag, oranjekoek en suikerbrood, sipelsop en grottenbrij,
de Friezen hebben een geschiedenis van eten en drinken die door de eeuwen heen gaat en is vastgelegd in documenten, verhalen en kunstobjecten. Het beeldende landschap van eten en drinken in Fryslân biedt weidse nationale en internationale uitzichten in de kunsten. Zo ontstaat er een breed beeld van kunst en eten waar verwijzingen naar kookboeken en recepten niet mogen ontbreken.
Kunsthistoricus Karin Straathof geeft een serie van drie colleges, afgesloten met een gezamenlijk lekker iten. Het wordt een kleurrijke en smakelijke serie over verbeeldingen van eten en ook drinken in Fryslân, in de context van de geschiedenis van prachtige feestmaaltijden en alledaagse eetgewoontes in de kunsten.
Gezellige drankfestijnen, galgenmalen, banketten en offers uit de Bijbel, de klassieke mythologie en de literatuur zijn door de eeuwen heen een belangrijke inspiratiebron voor kunstenaars geweest.Voorstellingen over gulzigheid of stillevens met etenswaren waren vanaf de 17de eeuw over heel Europa zeer geliefd. Van Het laatste Avondmaal van Leonardo Da Vinci tot ontbijt in het gras met Franse impressionisten en in onze tijd de fijngeschilderde werken van de Groninger Henk Helmantel, eten en drinken is een onderwerp waar iedereen mee vertrouwd is. In het keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden verscheen in 2022 het fantastische ‘Kunst en Koken’ door Karin Gaillard, waarin keramiek uit alle tijden wordt verbonden aan het heerlijkste eten. Dat smaakt uiteraard naar meer. En natuurlijk zullen de recepten vanaf dit eerste college onze eetlust opwekken zodat we allemaal gelukkig en met gezonde trek uitzien naar het volgende college!
Als hovenier werd Johann Hermann Knoop door Maria Louise van Hessen-Kassel (Marijke Meu) naar Friesland gehaald. Daar ontpopte hij zich al spoedig tot een veelzijdig publicist. Zijn baanbrekende boeken over tuinen zoals bijvoorbeeld zijn ‘Pomologia’ zijn nog altijd populair in binnen- en buitenland. We zien hoe de aardappel werd geïntroduceerd en ook dat de Friezen het nuttigen van zelfgestookte brandewijn wel op waarde konden schatten. Deze en meer Friese geschiedenissen vertellen verhalen van een soms rijke maar ook wel karige keuken, waar de oranjekoek al in een ver verleden blijkt op te duiken tot aan deze door 93 verschillende bakkers gemaakte plaatkoeken die in 2014 door Tryntsje Nauta werden gefotografeerd. Waarom heten ze eigenlijk oranjekoek? En het recept ervan, er zijn vele varianten en door menigeen uitgeprobeerd blijft het een bewerkelijk bakproces. Voor fijnproevers blijft de vraag: slagroom of botercrème? We zijn benieuwd!
Vanaf wanneer de sûkerbôlle in elk bakkersschap in Nederland te vinden is, is wellicht niet te achterhalen. Feit is dat deze lekkernij alom bekend is. Een logeerpartij in het Stadhouderlijk Hof in Leeuwarden biedt aan het ontbijt een rij bij deze zoete koek, je moet er snel bij zijn want echt iedereen is er dol op! Ook de Berenburg van Boomsma en van Sonnema kent het ganse land, maar waar in de kunsten vinden we recente verbeeldingen? En houdt Fryslân van lang tafelen, diverse gangen, haute cuisine, een hege keuken, verfijnde recepten? De Friese taal is zo opgeschreven, direct en onomwonden, vinden we dat ook terug in visuele verwerkingen? Dit wordt een zoektocht naar nog meer, nog aantrekkelijker, verrassend en de smaakpapillen stimulerend. Met in het vooruitzicht lekker iten als afsluiting van deze collegereeks!
De colleges zijn voor iedereen toegankelijk.
Locatie colleges: De Bres, Schoolstraat 4.
De totale reeks kost €55 inclusief 3 gangendiner en een drankje.
Als je iets meer kunt missen, dan is er ook de optie om €65 per reeks te betalen. Daarmee help je onze stichting om activiteiten te kunnen blijven aanbieden.
Karin Straathof is kunsthistoricus en studeerde in 1993 af aan de UvA met een focus op moderne beeldhouwkunst. Sinds 2017 geeft zij als freelance museumdocent kunstlessen in het Fries Museum, in het Keramiekmuseum Princessehof en in Museum Belvédère. Naast deze lessen ontwikkelde zij diverse lezingenseries voor Het Generatiehuis op basis van druk bezochte tentoonstellingen als ‘Rembrandt en Saskia, liefde in de 17de eeuw’ en ‘À la Campagne’. Maar ook buiten deze programma’s van het Fries Museum, voert haar brede interesse zich naar lezingenseries als ‘Friese Vrouwen in de Kunst’ en ‘Het Noorden Verbeeld’. Verder heeft Karin Straathof in theorie en praktijk een speciale interesse opgevat voor ‘Arts and Health’. Dit is een opkomend onderzoeksgebied dat onder andere aan de RUG veel aandacht krijgt.
Wij willen graag dat iedereen mee kan doen. Vul daarom het formulier in.
Formulier invullen
Als je ons wilt bellen: wij zijn telefonisch bereikbaar op dinsdag en woensdag tussen 9:30 en 12:30 uur. Op andere dagen/tijden kun je ons mailen of appen, dan krijg je doorgaans snel bericht terug.
Ons kantoor is gevestigd op: Wijbrand de Geeststraat 2 in Leeuwarden.
